آرشیو شهریور ماه 1402

در مورد گیاهان اصلاح‌شده یا محصولات ترا ریخته شنیده‌­اید؛ بذر این گیاهان به روش­‌های مختلف اصلاح‌شده و کاشت می­شوند. مزایایی که گیاهان اصلاح‌شده نسبت به گیاهان عادی دارند باعث شده که خرید نهال اصلاح‌ شده در میان کشاورزان و باغداران نیز طرفدار پیدا کند. تنوعی که اصلاح بذر در نهال­‌های مثمر و غیر مثمر ایجاد می­‌کند باعث توجه هر چه بیشتر مردم به این نوع گیاهان شده است.

اصلاح گیاهان به‌صورت طبیعی نیز صورت می­‌گیرد بدین شکل که گیاهان خود پس از چشیدن آسیب و آب‌وهوای سخت به‌طور طبیعی و طی سال­های متوالی خود را اصلاح می­‌کنند تا با محیط سازگاری پیدا کنند. اصلاح بذر می­تواند تأثیرات متفاوتی بر گیاه بگذارد. برای مثال ممکن است اصلاح بذر درخت گلابی باعث شود که نهال آن سریع­تر به درخت مثمر تبدیل شود یا گیاهان غیرمثمر مثل پیچک‌­های زینتی باعث تغییر رنگ گل آن شود. درهرحال بشر با دست بردن در ژنتیک بذرها در پی راهی برای افزایش کیفیت، تنوع در شکل و رنگ و بالا بردن محصولات گیاهان است.

نهال اصلاح‌شده چگونه به دست می­‌آید و تفاوت آن با نهال اصلاح‌نشده چیست؟

به‌طورکلی ارگانیسم­‌های اصلاح‌شده در آزمایشگاه و با روش­های مهندسی ژنتیک ساخته می‌­شوند؛ مرحله­‌ی کلیدی در مهندسی ژنتیک برای ایجاد بذرهای اصلاح‌شده شناخت ویژگی دلخواه، جداسازی آن در آزمایشگاه، واردکردن ویژگی در گیاه و سپس تولید انبوه از آن است. روش­های اصلاح بذر در طی سال­های متمادی پیشرفت زیادی کرده است و استفاده از آن­ها از حساسیت خاصی برخوردار است. روش نگهداری و رشد بذرهای اصلاح‌شده به دلیل حساسیت آن­ها به‌گونه‌ای است که تحت مراقبت در گلخانه­‌هایی با شرایط خاص انجام می‌گیرد ­و معمولاً به شکل نهال فروخته می­‌شوند. اتفاقاً خرید نهال اصلاح‌شده به نفع کشاورز نیز است تا مجبور به مراقبت­‌های خاص از بذر نباشد. برای خرید نهال­‌های اصلاح‌شده­ی مثمر و غیرمثمر می­توانید به فروشگاه سایت ما سری بزنید.

تفاوت نهال اصلاح‌شده نسبت به نهال اصلاح‌نشده در مزایایی است که با اصلاح نژاد در گیاه ایجاد می­شود:

• رشد سریع­‌تر نهال
• باروری بیشتر
• بالا بردن ارزش غذایی میوه در نهال­‌های مثمر
• افزایش مقاومت نهال در برابر آسیب­‌هایی چون آفت، تغییرات آب­‌وهوایی و بیماری
• کم کردن هزینه­ با افزایش محصول

باوجود ویژگی­‌های مثبت نهال­ های اصلاح‌شده مردم نگرانی­‌هایی در مورد محصولات آن­ها نشان داده‌اند برای مثال:

• گیاهان اصلاح‌شده ممکن است باعث ایجاد حساسیت یا سم در بدن انسان شوند
• میوه‌های درختان ازنظر ظاهری زیبا اما فاقد ارزش غذایی‌اند

این نگرانی­‌ها می­تواند با آزمایش­های مکرر در آزمایشگاه برطرف شوند و قطعاً قابل‌تعمیم به تمام ارقام اصلاح‌شده نیست. بااین‌حال مردم برای مصرف محصولات ترا ریخته باید از سلامت آن اطمینان کسب کنند.

نهال اصلاح‌شده مثمر و غیرمثمر چگونه است؟

نهالستان زیادی در کشور احداث که نهال های اصلاح شده زیادی پرورش می دهند. امروزه را نهال اصلاح‌ شده هم به شکل نهال مثمر و هم نهال غیرمثمر در بازار وجود دارد که به دلیل ویژگی­‌های مثبتی که در گیاه ایجاد می‌­کند و نفعی که برای کشاورز یا خریدار دارد، پرورش آن­ها نیز افزایش پیداکرده ­است.

بذرهای اصلاح‌شده حاوی ویژگی جدیدی هستند که این ویژگی با توجه به تغییر ژنتیکی که در آن­ها صورت گرفته متفاوت است. حتی گاهی می‌­توان بذر را با توجه به خواست مشتری اصلاح‌کرده و نهال آن را به تولید انبوه رساند.

نهال مثمر اصلاح‌شده

نهال‌­های مثمر یا میوه‌­دار در تغییر ژنتیکی ویژگی­های مختلفی را می‌­توانند کسب کنند مثل افزایش سرعت رشد، بهبود کیفیت میوه، تغییر در ظاهر درخت یا میوه، افزایش طول عمر و مقاومت درخت، افزایش طول مدت نگهداری در انبار و غیره. همین تغییرات باعث شده امروزه کشاورزان و باغداران علاقه­ی زیادی به خرید نهال اصلاح‌شده نشان دهند. شما نیز همین‌الان می­توانید انواع نهال اصلاح‌شده را از طریق مجموعه‌­ی شتاک تهیه کنید.

نهال غیر مثمر اصلاح‌شده

اکثر گیاهان غیرمثمر خاصیت زینتی دارند و اصلاح بذر آن­ها می­تواند در شکل این نوع از درختان تأثیر بسزایی داشته: افزایش طول درخت، تغییر در رنگ گل و برگ درخت، افزایش مقاومت گیاه در برابر خطرات بیرونی و غیره. در حال حاضر نیز شهرداری‌ها برای ایجاد فضای سبز در سطح شهرها از نهال­ های اصلاح‌شده استفاده می‌کنند و حتی سفارش نوع خاصی از گیاه را به آزمایشگاه­های ژنتیک می‌­دهند.

برای خرید نهال اصلاح‌شده به خاطر حساسیتی که دارند باید از طریق نهالستان معتبر اقدام کنید و از سالم بودن نهال مطمئن شوید. نهالستان سبز گوشا چای با در اختیار داشتن مهندسان کشاورزی مجرب نهال­‌های اصلاح‌شده‌ی مثمر و غیرمثمر را پرورش داده است

5 قدم برای اصلاح بذر و پرورش نهال اصلاح‌شده

اصلاح نهال در آزمایشگاه­‌های گیاه­شناسی نهالستان صورت می­‌گیرد و هرروزه با پیشرفت تکنولوژی روش­های متفاوتی برای انجام آن ایجاد می­‌شود؛ بااین‌حال مراحل کلی اصلاح بذر عبارت‌اند از:

1. استخراج DNA ژن مطلوب: اولین مرحله­‌ی اصلاح بذر استخراج ژن از گیاهی است که ژن مطلوب برای پرورش را داراست. دی‌ان‌ای گیاه با تمام مشخصات آن از سلول خارج می­‌شود تا ویژگی مطلوب از آن جدا شود. این کار در آزمایشگاه و توسط متخصصان گیاه­شناسی انجام می­شود.
2. شبیه­‌سازی ژن: در هنگام استخراج دی‌ان‌ای تمام صفات گیاه از آن خارج می­‌شود متخصصان از بین ویژگی­‌های استخراج‌شده مشخصه­‌ی موردنظر را جدا کرده و از آن شبیه­‌سازی می­کنند. درواقع هزاران کپی از مشخصه­‌ی موردنظر را می­‌سازند تا به سلول­‌های گیاه جدید اضافه کنند.
3. طراحی ژن برای سازگاری در گیاه جدید: در این مرحله متخصصان دی‌ان‌ای­های شبیه­‌سازی­‌شده را در کنار دی‌ان‌ای قسمتی از گیاهی که قرار است اصلاح شود قرار می­دهند تا به هم متصل شده و تشکیل یک دی‌ان‌ای را بدهند این کار در لوله‌ی آزمایش با برش ژن‌ها انجام می­‌شود. ممکن است بعضی دی‌ان‌ای‌ها به یکدیگر متصل نشوند که با تغییر در بعضی شرایط امکان آن ایجاد می‌­شود.
4. کشت بافت: ازآنجایی‌که امکان تغییر تک‌تک سلول­های گیاه وجود ندارد می­توان تنها سلول تغییریافته را در محیط ضد عفونی‌شده کشت داد. بافت­های کشت داده‌شده همان سلول­هایی هستند که ژن مطلوب به آن‌ها اضافه می­‌شود. اضافه کردن ژن به بافت­ها با روش­های مختلفی انجام می­‌گیرد و هدف از آن رساندن ژن مطلوب به هسته­‌ی سلول بدون از بین ­بردن آن است؛ سپس این سلول­‌ها تبدیل به گیاه شده و در گلخانه­‌های مخصوص تا رسیدن به نهال اصلاح‌شده پرورش داده می­‌شوند.
5. آزمایش: در این مرحله گیاهان اصلاح‌شده چندین بار آزمایش می­‌شوند تا از سلامت و کیفیت آن­ها اطمینان حاصل شود؛ پس از کسب اطمینان می­‌توان نهال ­اصلاح‌شده را پرورش داده و به تولید انبوه رساند.

سیب یکی از پر خاصیت ترین و محبوب ترین میوه هایی است که کاشت آن در ایران بسیار مرسوم می باشد. هم چنین اکثر مناطقی که آب و هوای خنک دارند، سیب در آن مناطق جزء محصولات رایج برای کاشت محسوب می شود. یکی از ویژگی های سیب آن است که می توان آن را مانند مرکبات بدون این که خاصیت هایش از بین برود، مدتی انبار کرد. تاکنون بیش از 7500 نوع سیب شناخته شده است. این نوع سیب ها اکثرا در مناطق نیمه حاره ای و معتدل دیده می شوند. درختان سیب نمی توانند در آب و هوای گرم گلدهی داشته باشند. از معروف ترین نوع سیب می توان واریته های سیب طلایی، سیب سرخ، سیب امپراطور و… را نام برد.

نهال سیب کوتاه است و شاخه هایش بدون تیغ و با برگ های ساده، با لبه دالبر، راس تیز و کوتاه و شکل تخم مرغی می باشند. کاسه گل آن کرک دار و گلبرگ هایش بیضی شکل اند. برای رشد سیب 600 تا 1000 میلی متر بارندگی در طول سال کافی است. با توجه به تراکم و چیدمان درختان سیب میزان آبیاری آن ها سالانه با یکدیگر متفاوت است. مقدار روزانه مصرف آب برای هر درخت حداکثر 25 تا 200 لیتر در روز است. دوره رشد درخت سیب (بین 170 تا 210 روز) از نظر آبیاری شامل چهار مرحله ی گل دهی، تشکیل، ایجاد جوانه های گل و مرحله رسیدن میوه است.

کرم سیب، لیسه سیب، کرم سفید ریشه، سوسک شاخه بلند رزاسه، سرخرطومی سیب و شته مویی سیب از جمله آفات سیب هستند که برای مقابله با آن ها می توان از سموم شیمیایی استفاده کرد.

سفیدک سطحی سیب، لکه سیاه سیب، شانکر سیتوسبورایی سیب از بیماری های شایع درخت سیب هستند که با مراقبت، هرس و کود دهی به موقع می توان از آن ها پیشگیری نمود.

متداول ترین روش تکثیر و پرورش نهال سیب ، کاشت بذر و انجام پیوند است. بسیاری از مردم به اشتباه تصور می کنند که درختان میوه از طریق دانه هایشان تکثیر و رشد می کنند. در واقع اگر شما دانه های میوه را جمع کنید و رشد دهید، گیاه رشد یافته ترکیبی از دو گیاه است که دقیقا مانند گیاه مادری خود نیست بلکه گیاهی هتروزیگوت بوجود خواهد آمد. گیاهی با خصوصیات ترکیبی ژنتیکی دو گیاه که شاید گیاهی با خصوصیات مطلوب نباشد. بنابراین گیاه رشد یافته از بذر را با استفاده از انواع پیوند نهالی بوجود می آورند که دارای خصوصیات مطلوب باشد.

پرورش دهندگان درختان میوه بطور متوالی از تکنیک های پیوند برای ایجاد واریته های جدید، واریته های ازبین رفته، نهال های آسیب دیده از حیوانات جونده و … استفاده می‌کنند.
پیوند زدن به طور کلی روشی است که در آن دو گونه یا رقم را به یک گیاه تبدیل می کنند. در این روش بجای گرده افشانی دو گیاه و تولید بذر ترکیبی، ریشه و قسمت پایینی یک رقم (پایه) را به قسمت بالای گونه دیگر (پیوندک) وصل می کنند. در همه مناطق میوه های برگزیده از طریق پیوند جوانه تکثیر میشوند.

 در درخت میوه سیب پایه پیوند، شکاف پیوند و… بسیار امکان پذیر است. ولی این نوع پیوند در درختان میوه هسته دار اغلب موفقیت آمیز نیست.

پیوند زدن درخت سیب نیاز به مراحل و اصولی دارد که بایستی به ترتیب رعایت شود. این مراحل را به طور اختصار در ادامه توضیح میدهیم.